Leiden is veel juweeltjes rijk, zoals de burcht, het Rijksmuseum van Oudheden, Naturalis en natuurlijk de Hortus Botanicus. Een pareltje dat ik graag in het zonnetje zet. Het is een plek waar ik graag kom. Als bioloog kan ik mijn hart ophalen bij het zien van zo’n grote diversiteit aan planten. Ik heb het geluk dat ik op deze inspirerende plek mag werken, als rondleider en als wetenschapsredacteur. De Hortus is namelijk niet alleen een verzamelplaats van veel planten, ze staat ook voor wetenschap. Een korte virtuele rondleiding.
Al
s je over het binnenplaatsje bij het Academiegebouw loopt en door de poort onder de grote klok wandelt, kom je bij de Hortus. Met dit mooie weer staat de tuin er heerlijk bij met planten vol bloemen. Gelijk links en rechts van je kijk je op tegen twee van de oudste bomen van de tuin: de tulpenboom en de gouden regen. De laatste boom stond zelfs al in de inventaris van de tuin van 1600. De tuin is nog iets ouder zelfs. In 1590 werd de Hortus gesticht en daarmee is de Leidse Hortus de oudste Hortus van Nederland.
Vlee
setende plant
Na de kassa kom je in de wintertuin. Deze heet zo omdat de planten hier in de winter worden gestald. Loop eens helemaal naar boven en vergaap je aan de grote collectie vleesetende planten. Kleine kindjes vragen mij vaak met een trillend stemmetje of ze ook mensen eten. Dat is natuurlijk niet zo, maar het is wel eens gebeurd dat er een vogel vast is blijven plakken in een zonnedauw. Deze vleesetende plant heeft allemaal kleine bolletjes nectar op de roodkleurige bladeren, dat net lijkt op een beetje dauw op de plant. Hiermee lokt de plant vliegjes, die vervolgens vastplakken en verzwolgen worden.
Planten voor kankermedicatie
De tweede kas die je tegenkomt is de tropische kas. Je waant je hier echt in het regenwoud. Als je naar achteren loopt en bij het middenpaadje komt, kom je een plant van de Wolfsmelkfamilie (Euphorbiaceae) tegen. De plant is makkelijk te spotten: hij is erg hoog en heeft een stevige stam met grote stekels. Er is echter iets geks, er zitten allemaal sneetjes in de stam. Ik mocht master studente Mo Awwanah hierover interviewen. Zij maakte namelijk tijdens haar onderzoeksstage een aantal sneetjes om latex te verzamelen, een dik sap dat de plant uitstoot na beschadiging. Zij keek of de latex verbindingen bevatte die gebruikt kunnen worden voor kankermedicatie.
Verhalen onder de Victoria kas
Als je verder loopt, voorbij de orchideeënkassen en door een glazen deur, dan kom je aan de voet van een trap. Als je naar boven zou lopen dan kom je bij de prachtige Victoria kas met de reuzenwaterlelies, maar die laten we nu even voor wat ze zijn. In plaats daarvan open je de deur rechts van je en je komt onder het waterbassin uit. Hier zitten een aantal onderzoekers en medewerkers van de Hortus. Ik ontmoette hier onderzoeker Ed de Vogel om over zijn expedities te praten. Hij ging maar liefst 17 keer naar Papua Nieuw Guinea op expeditie, op zoek naar orchideeën. Hij heeft de mooiste verhalen en nog mooiere beschrijvingen van deze planten. Zonde dat je als bezoeker niet zomaar door deze deur kan om al zijn verhalen te horen..
Arundina graminifolia uit Papua Nieuw Guinea
Leiden kiest voor Hortus
Ieder jaar op 3 oktober vieren we in Leiden feest, het feest van het Leids Ontzet. Voor velen is dit enkel een groot feest, anderen herdenken meer. Iedere keer dat ik door de Hortus struin, dat ik driftig mee-pen met het verhaal van een gedreven onderzoeker, ben ik zo blij met de keuze van de Leidenaren in 1574. Voor het standhouden tegen de Spanjaarden kregen zij een cadeaukeuze en zij kozen voor de stichting van de Universiteit in plaats van tien jaar lang geen belasting betalen. Vervolgens werd in 1590 de Hortus Botanicus gesticht. Ik vind het fantastisch om te zien hoe gedreven men toen was met het opzetten van de Hortus en haar wetenschap. Het is prachtig om deze gedrevenheid nog steeds terug te vinden in de Hortus.
TIP: In de Hortus vinden vaak leuke festiviteiten plaats. Kijk voor meer informatie en de agenda op de website!
