Een vreemde titel maar het is waar: voor mijn stage deed ik onderzoek naar seks. Nu zie ik je al fronsen en allerlei scenario’s indenken hoe iemand in hemelsnaam onderzoek zou kunnen doen naar seks. Om een voorbeeld te geven: Wilibrord Schultz onderzocht seks in 1999 door twee mensen te laten vrijen in een MRI-Scanner. Hierdoor kon hij een kijkje nemen binnen in het lichaam tijdens de daad. Je kunt mijn onderzoek vergelijken met dat van Schultz, maar er is één groot verschil: mijn soort van interesse is niet de mens, maar de fruitvlieg.
Drosophila pachea, de vlieg in kwestie (Petterson, 1943)
De fruitvlieg ken je als de vervelende bezoeker in de keuken en bij te rijp fruit. Langzaam maar zeker koloniseren ze de ruimte rond de prullenbak en je vraagt je altijd af waar ze vandaag komen. De officiële naam van deze vlieg is Drosophila melanogaster. D. melanogaster wordt gebruikt als modelorganisme voor onderzoek naar genen. Ik heb onderzoek gedaan naar zijn neefje; Drosophila pachea en hij komt voor op cactussen in Mexico. Deze fruitvlieg is interessant, je voelt het wellicht aankomen: om zijn seks.
De asymmetrisch gevormde penis van D. pachea
Er is een tak binnen de Biologie waar men graag de evolutie van eigenschappen in een organisme onderzoekt. Dus, hoe is een bepaalde eigenschap onder bepaalde omstandigheden veranderd in de tijd? Zo heeft Drosophila pachea asymmetrische geslachtsorganen (zie foto) , waar een andere fruitvlieg die veel eigenschappen deelt met D. pachea dat niet heeft. Dit betekent dat er in de geschiedenis een verandering plaats heeft moeten vinden waardoor beide fruitvliegen een ander gevormd genitaal heeft gekregen. Biologen willen graag weten wat daar de oorzaak van is. Voordat je dat kan doen moet je precies weten waar je mee te maken hebt, daarom heb ik onderzocht hoe de geslachtsdelen van Drosophila pachea er precies uitzien tijdens de seks.
Het 3D-model van de seksende fruitvlieg Drosophila pachea. In blauw de penis van het mannetje met in geel de zaadleider. In roze de vagina en de baarmoeder van het vrouwtje. Oranje en geel zijn spermaopslag organen. Groen zijn klauwachtige structuren waarmee het mannetje het vrouwtje stevig vastheeft.
Maar hoe doe je dat? Hoe kan je in het lichaam kijken? Tegenwoordig zijn daar fantastische methoden voor. Zo heb ik een dood doch seksend stel fruitvliegen in de µCT-scanner gestopt. Deze scanner kan, zoals het woord al zegt, microscopisch kleine objecten scannen. De scanner maakt als het ware allemaal foto’s van ieder stukje van de vliegenlichamen. Deze scans heb ik gebruikt om een 3D-model te maken; een model van de geslachtsorganen terwijl ze ‘in actie zijn’. Ik heb de verschillende onderdelen van de organen een eigen kleur gegeven en het ziet er fantastisch uit! Met nog wat puntjes op de i zou je zelfs het 3D-model kunnen printen.
Ik heb mijn onderzoek gedaan bij Naturalis Biodiversity Center, dat naast een museum ook een onderzoeksinstituut is. Het is een geweldige kans om daar stage te kunnen lopen en het is fijn dat Universiteit Leiden zulke goede banden met dit centrum heeft. Daarnaast was het ook geweldig om onderzoek te kunnen doen met behulp van de nieuwste technieken. Het maken van 3D-modellen is een goede manier om organen te bekijken binnen het lichaam zoals ze zijn. Als je het lichaam open moet maken maak je toch snel iets kapot… Ik heb succesvol de geslachtsorganen in kaart kunnen brengen van deze fruitvlieg, wat de deuren opent naar evolutionair onderzoek.
